Conclusie: Wat is het verschil tussen onzekerheid en faalangst? en hoe ga je er mee om?

Een kind die onzeker is twijfelt vaak aan het eigen kunnen en heeft een slecht zelfbeeld. Een onzeker kind oogt sneller gespannen of wat bang. Faalangst is een taakgebonden vorm van angst die voortkomt uit onzekerheid. Een kind met faalangst is bang om te falen in het uitvoeren van bepaalde taken. Wanneer het gaat om onzekerheid en faalangst is voorkomen in mijn ogen veel beter dan genezen. Als een kind zelfzeker is zal het namelijk geen faalangst ontwikkelen. Op het moment dat dit toch ontwikkeld is, is het zaak om te werken aan het zelfbeeld van het kind.

Ik heb mezelf verdiept in de theorie en onderzoek gedaan in de praktijk. Mijn conclusie is dat er geen groot verschil zit in de aanpak van onzekere kinderen in vergelijking met kinderen met faalangst. In beide gevallen hebben kinderen behoefte aan een veilige sfeer, een begripvolle leerkracht en de vele andere punten die onder de kopjes van onzekerheid en faalangst worden benoemd.  

Wel ben ik me bewust geworden dat het voor onzekere kinderen, in welke vorm dan ook, nog belangrijker is om heel goed aan te sluiten bij de onderwijsbehoeften. Wat werkt voor die specifieke leerling fijn? en wat juist niet? Hou hier zo veel mogelijk rekening mee. Vier de kleine stappen vooruit en probeer het kind in te laten zien dat hij/zij groeit en telkens meer kan. 

Jouw gedrag als leerkracht kan een groot effect hebben op de onzekerheid van leerlingen en het is in mijn ogen dus zaak om hier goed op te letten. De belangrijkste punten die ik voor mezelf uit dit onderzoek heb gehaald zijn:

• Praat met de groep over onzekerheden, dingen die niet lukken en angsten. Op die manier zien de leerlingen dat ze niet alleen zijn en dat het niet gek is om soms bang te zijn of als iets niet lukt.
• Geef procesgerichte complimenten en complimenten over de houding van een kind en niet alleen op het resultaat. Wanneer je alleen complimenten geeft over het resultaat zien de leerlingen het alsof het resultaat het aller belangrijkste is. Terwijl in mijn ogen eerder het tegengestelde waar is.
• Laat zien dat je als leerkracht zelf ook wel eens fouten maakt, wees menselijk en niet het perfecte voorbeeld.
• Vier niet alleen de grote, maar ook de kleine succes momenten met onzekere kinderen, dit helpt ze groeien.
• Je kan faalangst en onzekerheid van verschillende invalshoeken behandelen, namelijk:
  • Klassikaal, door het bespreken van.
  • Individueel, door per (onzeker) kind te kijken wat nodig is.
  • Als leerkracht zelf, door inzicht in eigen handelen en de invloed daarvan.

Door faalangst en onzekerheid op meerdere manieren proberen te voorkomen/verhelpen biedt je als leerkracht alles aan wat je zou kunnen doen in de omgang met faalangst en onzekerheid. Hierdoor sluit je dan ook zoveel mogelijk aan bij de onderwijsbehoefte van de onzekere leerlingen.

Verbeterpunten onderzoek

Helaas heb ik door de lockdown veel interventies bedacht, maar ze niet allemaal van A tot Z uit kunnen voeren. Mijn conclusie is hierdoor voor een klein deel opgebouwd uit verwachtingen die ik heb gekoppeld aan de interventies. Ik zie dan ook zeker de mogelijkheid van verbetering in het uitvoeren van mijn onderzoek. Door de zelfde interventies na de lockdown (nogmaals) uit te voeren zou ik een completer beeld kunnen krijgen over het resultaat van de interventies en dus het effect hiervan.